سلام سلمان

سلمان می‌تواند دوباره کشف شود

در این نشست، سیدصادق رضایی – مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان – با اشاره به برگزاری این جشنواره گفت: بعد از انقلاب نویسندگان ادبیات و کودک و نوجوان پیشتاز شدند و در این میان شاعران این خوش‌شانسی را داشتند که امام (ره) هم شعر می‌خواند، هم شعر می‌گفت و هم شاعران را دوست داشت. ایشان در جدی‌ترین مباحث سیاسی و عرفانی از آوردن شعر شاعران ابایی نداشتند. امام از مسۆولانی بودند که کم‌ترین واژه‌های عربی را در سخنان‌شان به کار می‌بردند.

او در ادامه افزود: مقام معظم رهبری هم زیاد شعر می‌خوانند و شعر می‌گویند و شاعران را هم دوست دارند و این سبب شد که ما به بالندگی در محتوا و کمیت در شعر برسیم. امسال مقام معظم رهبری در نشستی که با شاعران در ماه رمضان داشتند، به اهمیت شعر گفتن برای نوجوانان اشاره و تأکید کردند که باید براساس معیارهای ایرانی و اسلامی برای نوجوانان شعر بگویند. از دل فرمایش‌ها مقام معظم رهبری که تأکید کردند به زبان شعری نوجوانان برسید‌، ما به شعر سلمان هراتی توجه کردیم که او این شرایط را رعایت کرده است و ما برنامه این همایش یک‌روزه را در تنکابن در دستور کار قرار داریم که در این همایش از چهار شاعر تقدیر می‌کنیم؛ حتما یک نفر از این افراد خانم است و ما از کسانی تقدیر می‌کنیم که شعرشان نزدیک به شعر سلمان باشد.

رضایی در ادامه تأکید کرد: ما قصد داریم در سال‌های آینده از پایان‌نامه‌هایی که به تفکر سلمان نزدیک باشد، حمایت کنیم و اگر امکان چاپ داشته باشند‌، آن‌ها را منتشر می‌کنیم.

مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوان درباره شعر سلمان هراتی هم گفت: شعر او به مقاومت‌، بیداری‌، توجه به مستضعفین و مظلومین می‌پردازد. او بعد از انقلاب با شرایط بعد از انقلاب همراهی نمی‌کند. با آن‌که اصول را می‌پذیرد، اما نوعی اعتراض به شرایط را می‌توان در شعرهایش می‌توان دید. سلمان می‌تواند دوباره کشف شود و ما برای این کار جایزه ادبی «سلمان سلام» را ایجاد کردیم.

سلمان هراتی از آغازگران شعر اعتراض در ایران است

در ادامه نشست خبری جایزه «سلمان سلام» که با همکاری حوزه هنری برگزار می‌شود، علیرضا قزوه - مدیر مرکز آفرینش‌های ادبی حوزه هنری - درباره همکاری با کانون گفت: این جایزه از سوی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و حوزه هنری برگزار می‌شود و البته مراکز فرهنگی دیگری نیز با ما همکاری‌هایی دارند.

او افزود: «سلام سلمان» نام شعری از محمدرضا عبدالملکیان است که بعد از فوت سلمان هراتی این شعر را گفته بود. نام این جایزه هم از شعر او گرفته شده است.

قزوه درباره برنامه‌های این جایزه ادبی گفت: در این برنامه 100 شاعر ایرانی و خارجی حضور دارند که 10 شاعر خارجی که مهمان جشنواره شعر مقاومت و باران غدیر هستند، زودتر به ایران می‌آیند و همراه با 90 شاعر ایرانی در این جشنواره حاضرند. عصر پنج‌شنبه، 9 آیان، ما در مقبره سلمان هراتی خواهیم بود و کلنگ افتتاح مجتمع فرهنگی سلمان به همت مقامات استان مازندران، حوزه هنری و کانون پرورش فکری زده خواهد شد.

این شاعر درباره شعر سلمان هراتی گفت: سلمان در شعر بزرگسالان و در همه قالب‌های ادبی آثار موفقی آفرید. در شعر نوجوانان در مجموعه «از این ستاره تا آن ستاره» کار بزرگی انجام داد. او زاییده و روییده جلسات حوزه هنری در سال‌های 63 تا 65 بود. به این جلسات می‌آمد با دفتری از ترانه و شعر که در راستای شعر شیعی و اعتراض مسلمانی بود. او از آغازگران شعر اعتراض در ایران بود. اعتراض به کسانی که می‌خواستند انقلاب را منحرف و به نفع خود مصادره کنند، اما او با محور انقلاب‌، امام و شهیدان این اعتراض را انجام می‌داد.

قزوه تأکید کرد: سلمان در سن 27 سالگی درگذشت و ما بعد از 27 سال از مرگ او داریم این جایزه ادبی را برگزار می‌کنیم. این 27 سال آزمونی بود که شعر سلمان را سربلند کرد. شعر او به 10 زبان ترجمه شد. در دانشگاه‌ها موضوع پایان‌نامه قرار گرفت، به میان توده‌ها و مردم رفت، بر روی سنگ شهدا نوشته شد و در کتاب‌های درسی جای گرفت. او یکی از چهره‌های شاخص است که اگر بخواهیم پنج چهره شاخص انقلاب را نام ببریم، او یکی از این چهره‌هاست. قیصر امین‌پور و سیدحسن حسینی که از دوستان او بودند، هم در این میان هستند. سلمان در مقبره‌اش در کنار دو دوست شهیدش آرام گرفته است.

مدیر مرکز آفرینش‌های حوزه هنری درباره داوری آثار در این جشنواره هم گفت: در این جایزه ادبی دو برنامه برای تجلیل از شاعران برگزیده خواهیم داشت که آثار آن‌ها در بخش بزرگسال از سوی بنده،‌ مصطفی علی‌پور و موسی بیدج و در بخش کودک و نوجوان از سوی بنده و گروهی از نویسندگان که بابک نیک‌طلب آن‌ها را راهنمایی می‌کند، داوری شده است و شاعرانی که با تفکر سلمان هم‌خوانی داشتند، برگزیده شده‌اند.

در ادامه، قاسم عزیز‌زاده گرجی – مدیر کانون پرورشی فکری کودکان و نوجوانان در استان مازندران - توضیحاتی را در زمینه چگونگی برگزاری این همایش در تنکابن داد.

سلمان شاعر انقلاب است

در ادامه، علیرضا قزوه در پاسخ به سۆال خبرنگاران درباره جایگاه سلمان هراتی در شعر جهان گفت: شعر سلمان جهانی است. او برای مبارزان ایرلند و مصر شعر می‌گفت. سلمان از قهرمانان ادبی کشورهایی چون مجارستان هم بزرگ‌تر است. چهره‌های ادبی ما آن‌قدر زیاد بودند که کم‌تر به سلمان توجه شده است، اما حالا که گرد و خاک‌ها خوابیده است، می‌بینیم استحقاق سلمان برای مطرح شدن در شعر انقلاب بسیار زیاد است و شعر او قابلیت جهانی شدن دارد.

او همچنین درباره این‌که سلمان هراتی از فروغ فرخزاد تأثیر گرفته و به نظر می‌رسد که قرار است شعر او مورد بهره‌برداری از سوی برخی قرار بگیرد، گفت: محمدرضا عبدالملکیان خاطره‌ای تعریف می‌کند که می‌گوید سلمان همیشه وقتی می‌آمد، با خودش در کیسه‌ای پرتقال و نارنگی می‌آورد. اما یک بار با کیسه‌ خالی آمد و وقتی بچه‌ها از او سراغ پرتقال‌ها را گرفتند، گفت، رفته بودم سر خاک فروغ و آنجا پرتقال‌ها را خیرات کردم. سلمان از فروغ و سهراب تأثیر گرفته بود، اما مختصات شعر یک شاعر معترض انقلابی را هم داشت. او چیزی کامل‌تر از محتوای آن دوره داشت. اما در فرم و زبان تحت تأثیر این دو شاعر بود. فروغ هم دو دوره شعری داشت که در پایان همان‌طور که مقام معظم رهبری گفته‌اند، عاقبت به‌خیر شد و نوری بود که در میان سیاهی قرار گرفته بود. سپهری هم شاعری بود که شهادتین مسلمانی‌اش را داده است. «من مسلمانم،‌ قبله‌ام یک گل سرخ». سلمان از آن دو اثر گرفته بود. نیایش‌واره‌های سلمان را شاملو هم قبول داشت و گفته بود، اگر سلمان می‌ماند، اتفاق بزرگی را رقم می‌زد. من نمی‌خواهم تبلیغ کنم، اما او شاعر انقلاب است و اگر متعلق به جای دیگری بود، او را هم برده‌ بودند.